Φεύγω από τη Google (μέρος 1) | Τα πρώτα βήματα για την προστασία των προσωπικών μας δεδομένων
Έχει αποδειχτεί πλέον ότι η ψηφιακή μας ζωή είναι έρμαιο στα χέρια των διαφημιστικών εταιριών, των υπηρεσιών ασφαλείας και των κυβερνήσεων. Τα σκάνδαλα της Google, του Facebook και άλλων γνωστών παρόχων το έχουν επιβεβαιώσει πολλάκις, το χειρότερο όμως είναι ότι οι εταιρίες αυτές δεν κάνουν τίποτα για να αλλάξουν την κατάσταση. Ειδικά η Google λειτουργεί με αδιαφανείς πρακτικές τα τελευταία δύο χρόνια τουλάχιστον, οπότε ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε από αυτήν ή τουλάχιστον να μειώσουμε τα δεδομένα που μοιραζόμαστε μαζί της.
Στη σειρά άρθρων "Φεύγω από τη Google" θα δούμε τις καλύτερες εναλλακτικές για να βγάλουμε τη Google από τη ζωή μας. Εννοείται ότι δε θα φύγουμε από τη Google για να πάμε σε έναν άλλο αναξιόπιστο πάροχο, όπως για παράδειγμα τη Microsoft, ενώ οι εναλλακτικές υπηρεσίες που θα δούμε, δεν αποτελούν... τρελές λύσεις που μας αποκόπτουν από τον κόσμο. Ενδεχομένως δηλαδή να κρατήσουμε κάποιες από τις υπηρεσίες, γιατί πολύ απλά δεν υπάρχουν τόσο καλές εναλλακτικές.
Γιατί είναι σημαντική η προστασία των δεδομένων μας;
Διαβάζοντας τέτοιου είδους άρθρα, οι περισσότεροι από εμάς σκεφτόμαστε ότι απευθύνονται σε τρομοκράτες ή σε άτομα που εμπλέκονται σε παράνομες ενέργειες, οπότε δεν επηρεάζουν άμεσα τη ζωή μας. Λογικά θα πούμε λοιπόν:
Δεν έχω τίποτα να κρύψω, οπότε δε με ενδιαφέρει αν η Google διαβάζει τα email μου ή γνωρίζει την τοποθεσία μου.
Η Google όμως δε μας παρακολουθεί για να βοηθήσει την αστυνομία, αλλά για να δώσει αυτά τα δεδομένα σε διαφημιστικές εταιρίες. Το τι κάνουν αυτές οι εταιρίες είναι ιδιαίτερα σημαντικό και επηρεάζει άμεσα τη ζωή μας. Θέλετε δύο γρήγορα παραδείγματα;
Καταναλωτισμός. Όλοι πλέον συμφωνούν ότι αγοράζουμε πολλά προϊόντα χωρίς να το σκεφτόμαστε ιδιαίτερα. Ένα από αυτά είναι το νέο smartphone κάθε χρόνο. Γιατί όμως το κάνουμε εφόσον το παλιό λειτουργεί ακόμη τέλεια; Είναι ο τρόπος που μας το παρουσιάζουν, ο οποίος γεννάται από τα ψηφιακά προφίλ που έχει δημιουργήσει για εμάς η Google και άλλες παρόμοιες εταιρίες. Όταν η Google γνωρίζει όχι μόνο το φύλο και την ηλικία μου, αλλά τα "θέλω" μου, τις πολιτικές μου πεποιθήσεις και άλλες πτυχές του πώς σκέφτεται ο εγκέφαλός μου, μπορεί να μου πλασάρει οποιοδήποτε προϊόν με το σωστό τρόπο.
Ρίξτε λοιπόν μια ματιά στο σπίτι και δείτε πόσες συσκευές υπάρχουν που τις αγοράσατε, αλλά δεν τις χρησιμοποιήσατε ιδιαίτερα. Δείτε επίσης πόσες συσκευές αγοράσατε απλά επειδή "ήταν τρομερή η προσφορά". Αυτό οφείλεται στη σωστή διαφήμιση, η οποία πηγάζει από τα προσωπικά δεδομένα που μοιραζόμαστε.
Διαφήμιση
Εκλογές. Ένα ακόμη παράδειγμα είναι το σκάνδαλο του Facebook με την Cambridge Analytica. Σε αυτό 87 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάστηκαν για να ψηφίσουν τον υποψήφιο που... έπρεπε, στις εκλογές της χώρας τους. Οι διαφημίσεις που έφτιαξε η Cambridge Analytica ήταν κομμένες και ραμμένες για τον κάθε ψηφοφόρο, με βάση το ψηφιακό του προφίλ στο Facebook.
Για όσους θεωρούν τον εαυτό τους πολύ έξυπνο για να τους συμβεί κάτι τέτοιο, θα σας θυμίσω την κατάντια της χώρας μας τα τελευταία 40 χρόνια, το "Λεφτά υπάρχουν" και τα μνημόνια. Ας μην κάνουμε όμως πολιτική την κουβέντα. Καταλάβατε τι εννοούμε.
Με αυτά τα δύο ανισοσκελή όσον αφορά τη σημαντικότητά τους παραδείγματα, καταλαβαίνουμε πώς η συλλογή των προσωπικών μας δεδομένων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον μας, από τη μικρότερη μέχρι τη μεγαλύτερή μας απόφαση. Σκεφτείτε τι θα μπορούσε να γίνει στο μέλλον, αν για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσιζε ότι για λόγους ασφαλείας, η Google θα πρέπει να της κοινοποιεί τα προσωπικά μας στοιχεία. Δε συμφωνήσαμε σε κάτι τέτοιο όταν πρωτοανοίξαμε το λογαριασμό μας σωστά; Ούτε θα μας δοθεί η δυνατότητα να ψηφίσουμε ή να διαγράψουμε όσα έχουμε μοιραστεί.
Δε χρειάζεται όμως να έρθει ο κόσμος ανάποδα για να φυλάξεις τις προσωπικές σου πληροφορίες. Αυτό θα έπρεπε να είναι το πιο φυσιολογικό, κάτι που γίνεται πιο κατανοητό στο ακόλουθο παράδειγμα.
Το γυάλινο σπίτι
Σκεφτείτε ότι ζείτε σε ένα γυάλινο σπίτι χωρίς κουρτίνες. Οι περαστικοί μπορούν να δουν αν κοιμάστε ή ποια ταινία βλέπετε στην τηλεόραση. Οι γείτονες μπορούν να δουν πότε πάτε στο μπάνιο και τι κάνετε στην τουαλέτα. Η φιλική κυρία από την ενορία της γειτονιάς που σας χτυπάει την πόρτα για να μιλήσετε για το Χριστιανισμό, σας βλέπει μέσα από τη γυάλινη πόρτα, οπότε δεν μπορείτε να την αγνοήσετε. Δεν είναι άβολη όλη αυτή η κατάσταση; Δεν υπάρχουν κάποια πράγματα που δε θέλουμε ή δεν πρέπει να τα μοιραζόμαστε;
Με το ίδιο σκεπτικό πρέπει να διαχειριστούμε όλα όσα κάνουμε online. Άσχετα αν οι υπηρεσίες της Google είναι καλές, αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εξίσου καλές εναλλακτικές. Δε χρειάζεται για παράδειγμα να ψάξεις κάτι στη δική της μηχανή αναζήτησης, επιτρέποντάς της παράλληλα να αποθηκεύσει τα πάντα για σένα. Δε χρειάζεται επίσης να γνωρίζει τα προσωπικά σου προβλήματα, τα οποία θέλησες να μοιραστείς μέσω email και σίγουρα δε χρειάζεται να ξέρει την τοποθεσία μας, οποιαδήποτε στιγμή.
Το κακό είναι ότι από τη Google δε γλιτώνουμε εύκολα. Ακόμη και αν δε χρησιμοποιούμε τις υπηρεσίες της, μπορεί να τις αγοράσει από άλλες εταιρίες. Γνωρίζατε για παράδειγμα ότι έχει έρθει σε συμφωνία με τη Mastercard για να λαμβάνει τις αγορές που κάνουμε με την κάρτα μας; Ξέρετε ότι οι αγορές μας ταυτοποιούνται με βάση τον τηλεφωνικό μας αριθμό, οπότε γνωρίζει ποιος έχει ψωνίσει τί; Τρομερό έτσι;
Διαφήμιση
Τα πρώτα βήματα που μπορούμε να κάνουμε
Στα επερχόμενα άρθρα της σειράς θα δούμε ποιες είναι οι καλύτερες εναλλακτικές για όλες τις υπηρεσίες της Google, αυτό που θα δούμε όμως σήμερα είναι δύο απλά πράγματα για να κάνουμε τα πρώτα μας βήματα προς αυτή την κατεύθυνση:
- Δώσε ψεύτικα στοιχεία στα προφίλ σου. Μπες άμεσα σε όλα τα προφίλ που έχεις δημιουργήσει στο internet (Google, Facebook, Microsoft κλπ.) και δώσε ψεύτικα στοιχεία. Άλλαξε το πραγματικό σου όνομα με κάτι άλλο, βάλε μία αστεία φωτογραφία στην οποία δε φαίνεται το πρόσωπό σου και αφαίρεσε τη διεύθυνση και την πρόσβαση στην τοποθεσία σου. Σβήσε την ημερομηνία των γενεθλίων σου και άλλαξε επίσης την ηλικία σου βάζοντας οτιδήποτε άνω των 18 ετών. Για εσένα δεν έχει σημασία, για την εταιρία όμως που σου προσφέρει την υπηρεσία, έχει πολύ μεγάλη.
- Σβήσε το κινητό σου από όλες τις υπηρεσίες. Το αναφέρουμε ξεχωριστά γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σβήσουμε τον αριθμό του κινητού μας από όλες τις υπηρεσίες. Ο λόγος είναι γιατί ο αριθμός του κινητού είναι ένα από τα λίγα στοιχεία που μπορούν να ταυτοποιήσουν το πρόσωπό μας offline (είδαμε το παράδειγμα με τη Mastercard). Γενικά το τηλέφωνό μας δεν πρέπει να το δίνουμε εύκολα όταν κάνουμε εγγραφή σε υπηρεσίες, αλλά δυστυχώς σε κάποιες όπως τo Viber για παράδειγμα, δε γίνεται αλλιώς.
Προσαρμόζουμε και δεν αλλάζουμε τη ζωή μας
Αφού δικαιολογήσαμε για ποιο λόγο θέλουμε να συμμαζέψουμε την ψηφιακή μας ζωή, αξίζει να πούμε ότι δε θα αλλάξουμε και τη ζωή μας. Δεν το κάνουμε δηλαδή για να δυσκολέψουμε χωρίς λόγο την καθημερινότητά μας, οπότε θα δούμε εύκολες λύσεις για να κάνουμε μικρές αλλά σημαντικές προσαρμογές.
Ο λόγος που επιμένουμε είναι γιατί η Google τα τελευταία χρόνια ακολουθεί επιθετικές τακτικές συλλογής δεδομένων, γιατί γνωρίζει ότι δύσκολα θα αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Το γεγονός όμως ότι διαβάζει τα πάντα στα email μας, ότι συνεχίζει να συλλέγει την τοποθεσία μας στο Android, ενώ δεσμεύτηκε να σταματήσει, ότι μοίρασε τα προσωπικά μας δεδομένα σε τρίτους μέσα από το Google+, είναι ασυγχώρητα.
Φεύγουμε λοιπόν ή τουλάχιστον θα... προσπαθήσουμε να φύγουμε.
