Μάθε παιδί μου Linux (μέρος 2) | Πώς εγκαθιστούμε εφαρμογές στο Linux

Είπαμε τις προάλλες ότι το Linux διαθέτει μία πληθώρα διανομών, οι οποίες έχουν την ίδια βάση (Linux πυρήνας), ένα γραφικό περιβάλλον (Gnome, KDE, LXDE κλπ.) και έναν package manager. Η διαφορά στον package manager ανά διανομή, επιβάλλει να πακετάρονται οι εφαρμογές με διαφορετικό τρόπο, έτσι ώστε να εγκατασταθούν στην κάθε μία από αυτές. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι εντολές εγκατάστασης διαφέρουν από Linux σε Linux. Σήμερα λοιπόν θα δούμε αυτές τις διαφορές και θα ανακαλύψουμε πολλούς από τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να εγκαταστήσουμε εφαρμογές στο Linux.

Ας ξεκινήσουμε με μία εύπεπτη σύγκριση. Όπως το Windows αναγνωρίζει μόνο αρχεία με κατάληξη "exe ή "msi" ως αρχεία εφαρμογών, έτσι και το Linux έχει τις δικές του καταλήξεις. Η διαφορά όπως είπαμε στο Linux είναι ότι έχουμε πολλούς package manager, οπότε υπάρχει διαφορετικός τύπος αρχείου για τον καθένα από αυτούς. Πάμε όμως να δούμε στην πράξη τι σημαίνουν όλα αυτά.

Εγκατάσταση εφαρμογών μέσω του προγράμματος "Λογισμικό"

Ο πιο εύκολος τρόπος για να εγκαταστήσεις εφαρμογές στο Linux είναι μέσω του προγράμματος "Λογισμικό" που διαθέτουν οι περισσότερες διανομές. Ανοίγεις το πρόγραμμα, βρίσκεις την εφαρμογή που θέλεις και απλά πατάς "Εγκατάσταση".

Το πρόγραμμα "Λογισμικό" της κάθε διανομής είναι ρυθμισμένο να προβάλει μόνο τις εφαρμογές που είναι "πακεταρισμένες" για τον αντίστοιχο package manager, "μιλώντας" με τα αντίστοιχα αποθετήρια, οπότε δε γίνεται να κάνουμε κάτι λάθος.

Αν κάποια εφαρμογή δεν υπάρχει στα επίσημα αποθετήρια και άρα δε διατίθεται μέσω του "Λογισμικό", μπορούμε να την εγκαταστήσουμε χειροκίνητα. Στο Debian / Ubuntu / Raspbian για παράδειγμα, κατεβάζουμε το αρχείο με κατάληξη "deb" και το εγκαθιστούμε με το πρόγραμμα "GDebi".

Διαφήμιση

Εγκατάσταση μέσω τερματικού

Το ίδιο ακριβώς μπορούμε να κάνουμε μέσω τερματικού, κάτι που εξυπηρετεί πολύ όταν μπαίνουμε απομακρυσμένα στη συσκευή μας μέσω SSH. Η διαφορά εδώ είναι ότι πρέπει να γνωρίζουμε τις εντολές, ανάλογα με τον package manager που έχει η διανομή μας.  

Για παράδειγμα στο Debian (Ubuntu, Raspbian, Mint κλπ.) εγκαθιστούμε την εφαρμογή που θέλουμε (π.χ. Gimp) με την εντολή:

apt install gimp

Αν πάλι έχουμε κατεβάσει στον υπολογιστή μας το αρχείο "deb" της εφαρμογής που θέλουμε να εγκαταστήσουμε (π.χ. gimp.deb), η εγκατάσταση μέσω τερματικού γίνεται ως εξής:

apt install ./gimp.deb

Pro tip:

Χρησιμοποιούμε το "apt install" και όχι το "dpkg -i" για να μας φέρει και όλες τις εξαρτήσεις που χρειάζεται το πρόγραμμά μας για να λειτουργήσει. Βάζουμε επίσης το δείκτη "./" μπροστά από το αρχείο μας γιατί αλλιώς το "apt" θα ψάξει στα αποθετήρια του συστήματός μας. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στο άρθρο του Cerebrux.

Σε ένα άλλο παράδειγμα στο Fedora τα πακέτα εφαρμογών έχουν κατάληξη "rpm" και ο package manager καλείται με την εντολή "dnf". Για να εγκαταστήσουμε (π.χ. το Gimp) από τα αποθετήρια του Fedora, η εντολή είναι η εξής:

dnf install gimp

Ανάλογα λοιπόν με τον package manager του συστήματος που διαθέτουμε, δίνουμε και την αντίστοιχη εντολή εγκατάστασης.

Εγκατάσταση από τον πηγαίο κώδικα

Υπάρχει επίσης η περίπτωση στην οποία ο δημιουργός μίας εφαρμογής δεν την έχει πακετάρει για καμία διανομή και κανέναν package manager. Σε αυτή την περίπτωση η εφαρμογή βρίσκεται στη μορφή του πηγαίου κώδικα (συνήθως με κατάληξη "tar.gz" ή "tar.bz2") και μπορούμε να την εγκαταστήσουμε σε οποιοδήποτε Linux σύστημα ως εξής.

Κατεβάζουμε το αρχείο π.χ. gimp.tar.gz) και το αποσυμπιέζουμε με την εντολή:

tar xvzf gimp.tar.gz

Μπαίνουμε στο φάκελο που βρίσκεται το αρχείο "configure" και κάνουμε "compile" με την εντολή:

./configure make

Μόλις τελειώσει η διαδικασία κάνουμε εγκατάσταση με την εντολή:

make install

Διαφήμιση

Universal πακέτα (Snap, Flatpak, AppImage)

Τέλος υπάρχουν και κάποια πακέτα εφαρμογών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλα τα Linux λειτουργικά συστήματα. Αυτά είναι τα Snap, τα Flatpak και τα AppImage, στα οποία πακετάρονται όλες οι εξαρτήσεις μιας εφαρμογής σε ένα συμπιεσμένο αρχείο και τρέχουν από εκεί. 

1. Flatpak

Ο σκοπός του Flatpak είναι απλά η εύκολη διανομή των εφαρμογών σε όλα τα Linux λειτουργικά συστήματα. Για να το χρησιμοποιήσουμε θα πρέπει να το εγκαταστήσουμε πρώτα στον υπολογιστή μας. 

Στο Debian / Ubuntu / Raspbian δίνουμε τις ακόλουθες εντολές:

apt install flatpak
flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo

Στο Ubuntu μπορούμε επίσης να κάνουμε το πρόγραμμα "Λογισμικό" να εμφανίζει και τις εφαρμογές του Flatpak. Αυτό γίνεται με την εντολή:

apt install gnome-software-plugin-flatpak

Στο Fedora και το CentOS το Flatpak είναι προεγκατεστημένο. Το μόνο λοιπόν που χρειάζεται να κάνουμε είναι να ενεργοποιήσουμε το αποθετήριό του με την εντολή:

flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo

Τώρα μπορούμε να εγκαταστήσουμε τις εφαρμογές που θέλουμε μέσα από το Flathub. 

Σημείωση:

Οδηγίες εγκατάστασης για όλες τις Linux διανομές θα βρούμε στην επίσημη σελίδα του Flatpak.

2. Snap

Το Snap είναι μία παρόμοια περίπτωση, η οποία όμως λειτουργεί διαφορετικά. Όταν κάνουμε εγκατάσταση μία snap εφαρμογή, το σύστημά μας δεσμεύει το φάκελό της και τον προσαρτά στο σύστημα όπως προσαρτά για παράδειγμα ένα USB στικάκι. Αποτέλεσμα όλου αυτού είναι να βρίσκεται η Snap εφαρμογή σε ένα είδος καραντίνας από το υπόλοιπο σύστημα, οπότε αν είναι προβληματική δεν επηρεάζει τη λειτουργία του υπολογιστή μας.

Το Snap είναι δημιουργία της Canonical, της εταιρίας που συντηρεί το Ubuntu, οπότε σε αυτή τη διανομή είναι προεγκατεστημένο και οι εφαρμογές του εμφανίζονται αυτόματα στην εφαρμογή "Λογισμικό". Για τα συστήματα που δεν το διαθέτουν μπορούμε να το εγκαταστήσουμε με τις εντολές που ακολουθούν.

Για Debian / Raspbian:

apt install snapd

Για Fedora / CentOS:

dnf install snapd

Τώρα μπορούμε να εγκαταστήσουμε τις Snap εφαρμογές μας από την επίσημη σελίδα του Snapcraft Store.

3. AppImage

Κλείνουμε με τις εφαρμογές που είναι πακεταρισμένες σε AppImage, η λογική των οποίων είναι να τρέχουν χωρίς καν να εγκατασταθούν στον υπολογιστή μας! Το AppImage είναι ένας τύπος φορητής εφαρμογής την οποία κουβαλάς μαζί σου σε ένα USB στικάκι και την τρέχεις σε οποιονδήποτε Linux υπολογιστή.

Δεν υπάρχουν οδηγίες εγκατάστασης, αφού δεν τις εγκαθιστάς πουθενά. Απλά κατεβάζεις την εφαρμογή που θέλεις από την ιστοσελίδα του δημιουργού της (π.χ. LibreOffice ή Ultimaker Cura) ή το AppImageHub, κάνεις εκτελέσιμο το αρχείο και στη συνέχεια κάνεις διπλό κλικ για να ξεκινήσει!

Σημείωση:

Για την ασφάλειά μας κατεβάζουμε τις AppImage εφαρμογές μόνο από επίσημες πηγές, καθώς είναι δύσκολο να ελεγχθεί η ποιότητά τους.

Εν κατακλείδι

Εν κατακλείδι αυτή είναι μία γενική εικόνα των τρόπων με τους οποίους μπορούμε να εγκαταστήσουμε / χρησιμοποιήσουμε εφαρμογές στο Linux. Δώσαμε μία πιο ιδιαίτερη βάση στις Debian-based διανομές, γιατί αυτές χρησιμοποιούν οι περισσότεροι, αλλά σε γενικές γραμμές η λογική είναι ίδια σχεδόν σε όλες.

Μιας και μιλήσαμε για Debian-based διανομές, σε ένα από τα επόμενα άρθρα θα κάνουμε ένα review του Ubuntu, το οποίο είναι για εμάς η κορυφαία διανομή. Θα δούμε τα κατατόπια του συστήματος για να μάθουν όσοι δεν έχουν δοκιμάσει ακόμα το Linux, πόσο εύκολο είναι στη χρήση και τη διαχείριση.